Dla rodziców
Czas pracy w naszej szkole - DZWONKI
0) 7:25 – 8:10
1) 8:15 – 9:00
2) 9:10 – 9:55
3) 10:05 – 10:50
4) 11:00 – 11:45
5) 12:00 – 12:45
6) 13:00 – 13:45
7) 13:55 – 14:40
8) 14:50 – 15:35
"Stosowanie nagród i kar w wychowaniu dziecka"
Wychowanie dziecka to jedna z najtrudniejszych ról, jaką otrzymują rodzice. To oni odpowiadają za przygotowanie go do życia i wprowadzanie w świat dorosłych. Wychowują dziecko przede wszystkim w sposób naturalny poprzez stopniowe wdrażanie form zachowania. Do prawidłowego przebiegu tego procesu potrzebna jest szczególna organizacja życia rodzinnego oraz odpowiedni klimat, który tworzy wzajemna miłość, poczucie bezpieczeństwa, przywiązanie. Mimo spełnienia tych wszystkich elementów, rodzice nie rzadko borykają się z problemami wychowawczymi swych pociech. Zastanawiają się jak postąpić w danej sytuacji, szukają różnorakich metod wychowawczych zaczerpniętych z wzorców, jakimi sami byli wychowani. Często stosują metodę nagradzania i karania, która istotnie pełni ważną rolę w procesie wychowawczym, jednak jej nadużycie może być przyczyną niepożądanych efektów.
KARA
To jest wszystkim tym, co sprawia dziecku przykrość, budzi niezadowolenie, utrudnia zaspokojenie potrzeb. Kara jest metodą, która nie uczy nowych zachowań, nie daje dziecku nic w zamian. Stosowanie kary ma miejsce wówczas, gdy zawodzą inne środki oddziaływania na dziecko. Jeżeli dziecko przechodzi do porządku dziennego nad pełnionym czynem, nie przeżywa go i jest gotowe popełnić go ponownie, wówczas kara jako środek ostrzeżenia będzie na pewno celowa.
Wobec nieposłusznego dziecka można stosować:
- dezaprobatę wyrażoną słowem lub w sposób niewerbalny przy pomocy gestu lub sposobem zachowania,
- upomnienie słowne udzielane zdecydowanym tonem,
- wymówkę lub naganę polegającą na wyrażeniu dezaprobaty z wyraźnym omówieniem przyczyn jej udzielania,
- odosobnienie stosujemy wyjątkowo i tylko w stosunku do dzieci starszych.
Przemoc fizyczna w stosunku do dzieci jest środkiem antywychowawczym. To środek, który poniża godność dziecka, budzi w nim skłonność do okrucieństwa i agresji wobec osób słabszych, a jednocześnie żal i nienawiść do osoby karzącej. Dzieci bite często kłamią i oszukują. Rezultatem bicia jest rozwinięcie osobowości zamkniętej w sobie, nieszczerej. Stosowanie tej metody powoduje, że dziecko staje się niewrażliwe na łagodne środki dyscyplinujące.
Dziecko powinno być świadome popełnionego czynu, wiedzieć, co zrobiło źle i za co zostało ukarane. Rodzice powinni być też świadomi tego, że jeśli w swych działaniach wychowawczych stosują kary, to muszą również używać nagród. Zatem karanie trzeba łączyć z nagrodą. Najpierw karzemy niewłaściwe zachowanie dążąc do jego wyeliminowania, a następnie doprowadzamy do wystąpienia zachowania właściwego i je nagradzamy.
NAGRODA
Jest wszystkim tym, co sprawia dziecku przyjemność, budzi zadowolenie. Jej skuteczność nie zależy od wartości materialnej prezentu lecz od faktu czy jest ona dowodem miłości rodziców. Niewątpliwie najcenniejszą nagrodą dla każdego dziecka jest miłość rodziców, która ma bardzo ważny wpływ na prawidłowy rozwój jego psychiki. Nie wyręczajmy się zatem drogimi prezentami, które mają przekupić nasze pociechy lub zastąpić nimi naszą obecność. Raczej starajmy się spędzić z dziećmi jak najwięcej czasu, rozmawiać, bawić się, okazywać miłość, dzięki czemu będą się szybciej uczyły, lepiej rozwijały i odważniej sięgały po nowe doświadczenia. Nagroda w wychowaniu dziecka ma bardzo dużą wartość i warto ją stosować dostrzegając wysiłek dziecka i jego dobre chęci.
Najważniejsze rodzaje nagród:
- okazywanie uczucia miłości i radości, uznanie słowne,
- darzenie zaufaniem,
- przywileje i nagrody rzeczowe.
Gdy prawidłowo będziemy używali nagrody początkowo dziecko będzie spełniało polecenie rodziców by uzyskać ich aprobatę z czasem jednak będzie je wypełniało z własnej woli, bez kontroli i nadzoru.
Zasady stosowania nagród:
nagroda powinna zaspakajać pragnienie dziecka,
- powinna występować po konkretnym uczynku,
- powinna być urozmaicona,
- powinna być stosowana znacznie częściej niż kara.
Stosując w procesie wychowania system kar i nagród każdy rodzic musi pamiętać o ważnej zasadzie wychowawczej jaką jest indywidualizacja. Każde dziecko jest inne, różni się pod względem stopnia wrażliwości i odporności systemu nerwowego. Zatem dobór nagród i kar wraz ze ścisłym uwzględnieniem zasad ich stosowania powinien być starannie dobrany tak aby w swych oddziaływaniach przynosił pożądane skutki i nie wyrządził dziecku krzywdy. Ważna jest również jednolitość oddziaływań wychowawczych oraz współpraca rodziców z nauczycielami przedszkoli i szkół, którzy są odpowiedzialni nie tylko za przekazywanie wiedzy dydaktycznej, ale również kształtowanie osobowości dziecka i jego systemu wartości.
Rady na podsumowanie:
- Najskuteczniejszy jest układ: silne nagradzanie (uwzględniając pragnienie dziecka) i słabe kary.
- Jeżeli stosowanie kar jest konieczne trzeba łączyć je z nagrodą; najpierw karzemy niewłaściwe zachowanie, następnie doprowadzamy do wystąpienia zachowania właściwego i wówczas je nagradzamy. Należy zauważyć każdą poprawę w zachowaniu dziecka.
- Ważnym warunkiem skuteczności nagradzania i karania jest akceptacja przez dziecko osoby nagradzającej czy karzącej. Tylko wychowawca posiadający autorytet może ucieszyć dziecko nagrodą lub wymierzyć skutecznie karę.
- Stosując w wychowaniu system nagród i kar, pamiętajmy o potrzebie uwzględniania ważnej zasady - indywidualizacji.
Każde dziecko jest inne. Jedno jest bardzo wrażliwe, szybko i mocno reaguje na uwagi wychowawcy, a inne posiada silny, odporny system nerwowy. Dla jednego dziecka karą wystarczająco skuteczną będzie ciche, indywidualne zwrócenie uwagi, inne natomiast zareaguje dopiero w wyniku głośnej i zdecydowanej nagany.
"Jak rozwijać wiarę w siebie u dziecka"
Wiara w siebie u dziecka jest budowana stopniowo, w toku doświadczeń życiowych – zarówno poprzez sukcesy, jak i porażki. Rodzice odgrywają w tym procesie ogromnie ważną rolę, pomagają dzieciom zrozumieć przyczyny tych porażek i sukcesów, zachęcają do wytrwałości. Podejście rodzica powinno być dalekie od osądzania, pełne życzliwości, cierpliwości i uwagi a jednocześnie uświadamiające dziecku, że wolno mu popełniać błędy! Pomoże mu to rozwinąć odwagę i wytrzymałość.
Drodzy Rodzice!
Przypomnijcie sobie, jak sami byliście dziećmi… co było wówczas dla Was najważniejsze?
Poświęcając uwagę i czas na poznawanie swojego dziecka, towarzysząc mu w rozwoju, jednocześnie rozwijacie adekwatną samoocenę: zna swoją wartość, uczy się patrzeć na siebie pozytywnie.
Propozycja zabaw do wykorzystania z dziećmi w domu:
Album ze zdjęciami:
- Wybierz z dzieckiem zdjęcia, w których jest samo lub z bliskimi, od okresu narodzin do dzisiaj.
- Umieść fotografie ważnych dla dziecka wydarzeń i oznacz razem z nim np. kolorowymi tasiemkami: zielona - przyjemne chwile, biała – smutne wydarzenie, czerwona – wspaniałe wspomnienie. Wszystko wg Waszego pomysłu!
- Dowiesz się, jakie uczucia towarzyszą dziecku w różnych chwilach jego życia. Porozmawiajcie o tym!
Konkurs na kolorowe danie:
- Obejrzyjcie razem kolorowe warzywa i produkty spożywcze, zgromadźcie je i pomyślcie, w jaki sposób można z nich stworzyć np. kolorowe kwiaty czy piękne obrazki.
- Np. kwiat: po środku plaster czerwonego pomidora, łodyga z selera naciowego, płatki z plasterków pieczarek.
- Ogłoście konkurs na najciekawsze dania w rodzinie, niech kryterium będzie nie tylko wygląd, ale i smak. Przecież potem trzeba będzie je zjeść! Tylko nie zapomnijcie ich wcześniej sfotografować.
Pudełko wyzwań
- Przygotuj tekturowe pudełko np. po chusteczkach, karteczki, pisaki.
- 10 kartek zapisują rodzice, a resztę – kolejne 10 dziecko (lub dzieci). Wypisujemy na kartkach po jednym wyzwaniu np. okrąż pokój na jednej nodze lub naśladuj zwierzaka, który jest głodny. Wrzucamy wszystkie karteczki do pudełka. Rodzice również wymyślają, zapisują i wrzucają ich wyzwania.
- Po wymieszaniu po kolei podejmujcie po jednym wyzwaniu! Oceńcie, jak sobie poradziliście i zawsze pomagajcie sobie nawzajem!
Zachęcam do korzystania z powyższych, jak i innych pomysłów.
Aneta Szymańska-Klepacz
psycholog